โบราณวัตถุสำคัญที่พบจากการขุดแต่งโบราณสถานโบสถ์ซานเปโตร2527 อ้างอิงจากแหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง

ภาพต้นฉบับในแฟ้มข้อมูลของนักโบราณคดี(ปฏิพัฒน์ พุ่มพงษ์แพทย์)

โดย

พิทยะ ศรีวัฒนสาร

ภาพขยายจากเวบไซต์ของหอจดหมายเหตุอัครสังฆมลฑลกรุงเทพ http://haab.catholic.or.th/history/banprotu.html

หอจดหมายเหตุอัครสังฆมลฑลกรุงเทพ http://haab.catholic.or.th/history/banprotu.html มีบทความเรื่อง หมู่บ้านโปรตุเกส ซึ่งมีเนื้อหากล่าวถึงการเข้ามาของชาวโปรตุเกสในประเทศไทยและกำเนิดของหมู่บ้านโปรตุเกส โดย บาทหลวงสุรชัย ชุ่มศรีพันธุ์ และอาจารย์บุญหลง ศรีกนก (กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร) ได้นำนักศึกษาวิทยาลัยแสงธรรม ปี 4 เดินทางไปศึกษาแหล่งประวัติศาสตร์ที่เมืองพระนครอยุธยา บทความนี้มีภาพโบราณสถานโบราณวัตถุและกิจกรรมที่เกี่ยวข้องจำนวนหนึ่งประกอบเนื้อหา ขออนุญาตอ้างอิงและขอขอบคุณเป็นอย่างยิ่งในการอนุเคราะห์ข้อมูล

โบราณวัตถุสำคัญประกอบบทความนี้ ได้แก่ เหรียญรูปครอบครัวศักดิ์สิทธิ์ ประคำร้อยกางเขนศักดิ์สิทธิ์ เหรียญกษาปณ์จีนและเครื่องถ้วยสีขาวลวดลายพรรรพฤกษา เนื้อละเอียด ดังนี้

หอจดหมายเหตุอัครสังฆมลฑลกรุงเทพ( http://haab.catholic.or.th/history/banprotu.html ) รายงานว่าเป็นชิ้นส่วนเครื่องเคลือบยุโรป ขณะที่นักโบราณคดี(ปฏิพัฒน์ พุ่พงษ์แพทย์)วิเคราะห์ว่าเป็นเครื่องถ้วยจีนอายุคริสต์ศตวรรษที่17 สอดคล้องกับการวิเคราะห์ของดร.ปริวรรต ธรรมปรีชากร ผู้เชี่ยวชาญเรื่องเครื่องถ้วยจีน ซึ่งระบุว่า เศษเครื่องเคลือบทั้ง 3 ชิ้น "คิดว่าเป็นเคลือบสีขาวเช่นเดียวกัน ผลิตจากกลุ่มเตาเต๋อฮั่ว มณฑลฝูเจี้ยน สมัยราชวงศ์ชิง รัชกาลจักรพรรดิคังซี ราวต้นถึงกลางพุทธศตวรรษที่ 23 (ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 17 ถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 18)"

โบราณวัตถุประเภทอื่นๆ ที่พบจากการขุดแต่งโบสถ์ซานเปโตร พ.ศ.2527

โดย
พิทยะ ศรีวัฒนสาร

นักโบราณคดีสันนิษฐานว่า โบราณวัตถุด้านล่าง เป็นลูกกระสุนปืน ทำจากตะกั่ว เมื่อถูกยิงออกไปกระทบวัตถุอื่นแล้ว ทำให้เปลี่ยนรูปจากทรงกลม เป็นทรงแบน ขอบมน แบน ซึ่งหากไม่พิจารณาให้ถี่ถ้วนแล้วก็คงไม่เกิดข้อโต้แย้งอันใด ในที่นี้ ผุ้เขียนใคร่เสนอว่า วัตถุชุดดังกล่าวไม่น่าจะเป็นลูกกระสุนซึ่งถูก(ใช้)ยิงแล้ว เนื่องจากตามหลักการทางวิทยาศาสตร์นั้น หากลูกกระสุนตะกั่วกระทบกับวัตถุอื่นแล้ว ผิวหน้าของส่วนที่กระทบกับวัตถุอื่นจะยุบเข้าหาส่วนท้าย และสภาพของลูกกระสุนนัดนั้นก็จะมีลักษณะย่นยู่ เสียรูปไปอย่างไม่อาจอาจเดาได้แม่นยำว่าจะรูปร่างเป็นอย่างไร แต่วัตถุด้านล่างนี้ มีผิวหน้าทั้งสองด้านเป็นรูปทรงกลม แบน ขอบมนคล้ายเม็ดกระดุม นอกจกานี้ยังมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางเกล้เคียงกันทั้ง14 ลูก ดังนั้นจึงไม่น่าจะเป็นกระสุนปืนใช้แล้วอย่างแน่นอน

โบราณวัตถุประเภทเบี้ยจั่นและเงินตราที่พบจากการขุดแต่งโบสถ์ซานเปโตร พ.ศ.2527

โบราณวัตถุประเภทเครื่องใช้ทั่วไปในชีวิตประจำวันที่พบจากการขุดแต่งโบสถ์ซานเปโตร พ.ศ.2527

ชื่อวัตถุ เครื่องชั่งน้ำหนัก ทำจาก สำริด
ขนาด กว้าง 1.2 ยาว 1.2 สูง 2.5 ซม.

อายุสมัย ราวพุทธศตวรรษที่ 22-23
ประวัติที่มา พบระหว่างทำการขุดแต่งบริเวณหลุม D 4 ระดับ 200-250 ซม.
รายละเอียด เป็นแท่งรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ใช้วางในตาชั่งสำหรับถ่วงน้ำหนัก

Object : Weight
Material : Bronze

Size : 2.1 cm. x 1.2 cm. x 2 cm.
Period : 16-17th century

Style : Ayutthaya
Background : Unearthed during excavations at Sao Pedro Village.
Site No. D4 Stratum : 200-250 cm.
Description : Oblong bar for use as a weight on scales.

ชื่อวัตถุ ลูกกุญแจ ทำจาก เหล็ก
ขนาด ยาว 10.7 ซม. อายุสมัย ราวพุทธศตวรรษที่ 22-23
ประวัติที่มา พบระหว่างการขุดแต่งโบราณสถานบ้านนักบุญเปโตร หลุม B 10 ระดับ 100-150 ซม.
รายละเอียด เป็นลูกกุญแจขนาดใหญ่ มีห่วงที่ตอนปลายด้านหนึ่ง ลักษณะเป็นลูกกุญแจประตูสภาพชำรุด

Object : Key
Material : Steel Size : 10.7 cm. long
Period : 16-17th century Style : Ayutthaya
Background : Unearthed during excavations at Sao Pedro Village.
Site No. B10 Stratum : 100-150 cm.
Description : This is a large key. It has a ring at one end.
Probably a door-key. The condition is poor.

ชื่อวัตถุ กระดุม ทำจาก สำริด
ขนาด เส้นผ่าศูนย์กลาง 1 สูง 1.3 ซม. อายุสมัย ราวพุทธศตวรรษที่ 22
ประวัติที่มา พบระหว่างทำการขุดแต่งบริเวณหลุม C’12 ระดับ 150-200 ซม.
รายละเอียด ทรงครึ่งวงกลมมีห่วง

Object : Buttons
Material : Bronze

Size : 1 cm. diameter x 1.3 cm. thick
Period : 16th century

Style : Ayutthaya
Background : Unearthed during excavations at Sao Pedro Village.
Site No. C11 Stratum : 150-200 cm.
Description : Hemispherical with a ring.

ชื่อวัตถุ กระดุม ทำจาก สำริด
ขนาด เส้นผ่าศูนย์กลาง 1 สูง 1.6 ซม.

อายุสมัย ราวพุทธศตวรรษที่ 22-23
ประวัติที่มา พบระหว่างทำการขุดแต่งโครงกระดูกหมายเลข 252 หลุม B’12 ระดับ 200-250 ซม.
รายละเอียด ทรงกลมมีห่วง ที่ปลายมีรูปดอกไม้สี่กลีบ

Object : Buttons
Material : Bronze

Size : 1 cm. diameter x 1.6 cm. thick
Period : 16-17th century Style : Ayutthaya
Background : Unearthed during the excavation of skeleton No. 252, Site B12 Stratum : 200-250 cm.
Description : Spherical with a ring. The buttons have a flower petal design at one end.

โบราณวัตถุประเภทอาวุธและเครื่องกระสุนที่พบจากการขุดแต่งโบสถ์ซานปโตร พ.ศ.2527

โดย
พิทยะ ศรีวัฒนสาร

ดาบปลายปืน

(เพิ่มเติมเนื้อหาข้อมูลแล้ว)โบราณวัตถุประเภทเครื่องแก้วที่พบจากการขุดแต่งโบสถ์ซานเปโตร พ.ศ.2527

โดย พิทยะ ศรีวัฒนสาร

ข้อมูลที่เกี่ยวกับการขุดค้นและทะเบียนโบราณวัตถุยกมาจากหนังสือประกอบนิทรรศการเรื่อง...............ตีพิมพ์และเผยแพร่โดยพิพิธภัณฑสถานแห่งชาตินารายณ์ราชนิเวศน์ ลพบุรี เมื่อ.........ขอขอบพระคุณอาจารย์ภูธร ภูมะธร ผู้ควบคุมการผลิต อาจารย์ปฏิพัฒน์ พุ่มพงษ์แพทย์และอาจารย์พิรักษ์ ชวนะเกรียงไกรผู้สนับสนุนเนื้อหาการวิเคราะห์ ส่วนที่ข้อวิพากษ์เพิ่มเติมที่มีต่อการอธิบาย กำหนดอายุหลักฐานทางโบราณคดีนั้นเป็นความคิดเห็นของผู้เขียน

1.กางเขนแก้ว

ชื่อวัตถุ กางเขนแก้ว ทำจาก แก้ว
ขนาด กว้าง 4 ซม. ยาว 4 ซม. อายุสมัย ราวพุทธศตวรรษที่ 22-23
ประวัติที่มา ขุดพบระหว่างการขุดแต่งโบราณสถานบ้านนักบุญเปโตร หลุม A 6 ระดับ 100-150 ซม.

รายละเอียด ตอนบนมีรอยขีดเป็นรูปอักษร INRJ ซึ่งหมายถึง พระเยซู ชาวนาชาเร็ธ และกษัตริย์ของยิว ที่ข้างซ้ายของกางเขนมีรอยสลักรูปตะปู และตรงกลางคือมงกุฎ (ของพระเยซู)

Object : Cross
Material : Glass Size : 4 cm. + 4 cm.
Period : 16 – 17th century Style : Portuguese
Background : Unearthed during excavations at Sao Pedro Village.
Description : The Letters INRI are visible at the top. This could be “I” for Jesus, “N” for Nazareth, “R” for Rex and “I” for Jews. At the left of the cross is an engraved object resembling a nail. In the middle is an engraved thorn crown. The object is in poor condition, one arm and the shaft of the cross are missing.

2.เลนส์แว่นตาสำหรับคนสายตาสั้น


ชื่อวัตถุ เลนส์แว่นตา ทำจาก แก้วใส
ขนาด กว้าง 3 ซม. ยาว 3-8 ซม. หนา 0.2 ซม.
อายุสมัย พุทธศตวรรษที่ 22-23
ประวัติที่มา ขุดพบระหว่างการขุดแต่งโบราณสถานบ้านนักบุญเปโตร หลุม D’ 12 ระดับ 100-200 ซม.
รายละเอียด เป็นเลนส์เว้าสำหรับคนสายตาสั้น

Object : optical lens
Material : Clear Glass
Size : 3 cm. wide x 3.8 cm. long x 0.2 cm. thick
Period : 17th century
Style : foreign
Background : Unearthed during excavations at Sao Pedro Village. Site No. D12
Stratum : 100-200 cm.
Description : Optical lens with correction for myopia.

ชิ้นส่วนแก้วไวน์ ทรงก้านสูง

โบราณวัตถุชิ้นนี้มักจะถูกจัดแสดงโดยวางส่วนฐานกลับขึ้นบนด้วยความเข้าใจผิดเสมอ อันที่จริงส่วนรองรับของเหลวนั้น ควรจะมีผิวสัมผัสด้านในที่โค้งเว้าและเรียบเนียนโดยตลอด แต่หากสังเกตให้ดีจะพบว่า ส่วนที่เข้าใจว่าเป็นผิวใช้งานด้านในกลับมีลักษณะเกือบจะสอบและผิวด้านในก็ไม่ค่อยจะเรียบเนียนเท่าใดนัก